O Presidente da Xunta de Galicia (12 anos no cargo) afirmou hai uns días que ve “unha intencionalidade evidente” nos recentes incendios de Ourense. Non é ningunha novidade: moitos levamos 45 anos dicindoo.

Tampouco é ningunha novidade dicir que a problemática dos lumes é a falta de “limpeza”, a escaseza de medios, as características do terreo ou mesmo a dificultade de acceso, o clima, etc.

Á vista da situación ano a ano, pódese afirmar que a problemática dos lumes forestais, en Galicia en xeral e en Ourense en particular, non está resolta. Todo o contrario, profundiza en multiplicidade de causalidades derivadas do nicho de negocio que o lume provoca.

Pero non debemos mesturar “churras con merinas”, pois unha cousa é a orixe dos lumes e a manifesta intencionalidade e outra, ben distinta, a xestión da extinción. Son asuntos que deben ser abordados de xeitos diferentes malia que a relación entre ambos é evidente. Coa experiencia dunha morea de anos, xa todos deberíamos ter claro que é imprescindible evitar como sexa (e na medida do posible) o inicio de calquera lume ou, en todo caso, controlalo o antes posible para reducir os riscos e danos potenciais do incendio.

O exemplo dos últimos lumes en Ourense

Os datos dos lumes na zona de Ourense máis afectada nos últimos días, recompilados pola Sociedade Galega de Historia Natural a partires de imaxes do satélite Copérnico, poden axudar a analizar a situación. Nos últimos 5 anos en esa área:

• Arderon máis de 12.500 ha (un 20,4% da superficie amosada no plano).
• Houbo 7 “grandes incendios” (máis de 500 ha cada un).
• Dúas zonas queimadas hai menos de 3 anos volveron a arder estes días.

Zonas queimadas no S-SE de Ourense en 2015-2020

Do mesmo xeito, a foto aérea de detalle da área queimada a finais do pasado mes no incendio de Flariz amosa que a superficie está fragmentada por unha densa rede viaria, cun total de máis de 48 km de vías de acceso (case 7 km por cada km² !!): 8,1 km de estradas, alomenos 36,8 km de pistas e camiños, e non menos de 3,5 km de devasas.

Incendio de Flariz (Monterrei, Ourense) o 24-07-2020

Preguntas sen resposta

Con estes datos, cabe preguntarse que sucede nesta comarca (e as outras de alta actividade incendiaria) para que se repita ciclicamente esta situación. As forzas e corpos de seguridade do estado, os investigadores dos incendios e os responsables das diferentes administracións deberan dar resposta a esta pregunta. Pero coa información destes dous mapas, está claro que a resposta:

• Non é unha falta de medios económicos, pois o PLADIGA dispuxo dun orzamento de máis de 170 millóns de euros cada un dos últimos 5 anos, que gastou (pero non investiu) na loita contra os incendios forestais.
• Non é unha falta de medios humanos e materiais, pois na extinción do lume de Flariz interviñeron 1 técnico, 13 axentes, 25 brigadas, 20 motobombas, 2 pas, 7 helicópteros, 12 avións, e un centenar de efectivos da Unidade Militar de Emerxencias (UME).
• Non é unha falta de infraestruturas de acceso, pois as 711 ha queimadas en Flariz están atravesadas por unha ampla rede de infraestruturas viarias que resultaron (case) inútiles: na meirande parte dos frontes o lume detívose nas valgadas húmidas.

Hai que aprender do pasado…

Hai xa 230 anos, Manuel Barba y Roca escribiu que “Sempre que o propietario non teña interese en que haxa árbores na súa facenda, non bastará toda a vixilancia do Goberno para vixilalo”. As evidencias actuais indican que tampouco bastan todos os cartos e medios humanos e materiais do Goberno (de calquera goberno) para apagar os lumes con climatoloxía adversa. As predicións científicas apuntan a que o problema dos lumes se agravará co cambio climático, que xa temos aquí, e os “incendios de sexta xeración”.

…para cambiar o futuro

Que máis ten que pasar para que cambien de estratexia na loita contra os incendios? A realidade xa demostrou sobradamente que as medidas miopes (ou interesadas) de máis cartos, máis pistas, máis brigadas, máis motobombas, máis medios aéreos, non funcionan. Para rematar cos lumes é preciso abordar a raíz sociolóxica, demográfica e económica do problema. Para rematar cos lumes hai que rachar o círculo infernal de lumes, máis sequidade, máis especies pirófitas e máis invasoras, máis “economía do lume”,… máis lumes.

Á vista de todo isto, só nos queda preguntar que novas medidas vai plantexar a Xunta de Galicia na loita contra a intencionalidade evidente dos incendios? Que vai cambiar para tratar de evitar o inicio dos lumes? Que novidades vai introducir nos labores de xestión da extinción ante iso que se da en chamar os incendios do século XXI?

Noticias Vigo

Noticias de última hora en Vigo. Te contamos todo lo que sucede en nuestra ciudad. Desde los sucesos más relevantes hasta artículos de opinión y de interés.