O grupo de expertos en atención primaria presentan un documento estratéxico e de xestión para o futuro deste nivel asistencial

O Edificio Administrativo do Sergas en San Lázaro acolleu hoxe o acto de presentación do documento estratéxico e de xestión elaborado por 16 expertos en atención primaria independentes titulado: “Por unha atención primaria vertebradora do sistema de saúde”, no que se propón unha profunda transformación da atención primaria, deixando o papel de porta da entrada ao sistema sanitario para ser o eixo vertebrador do mesmo.

No acto de hoxe, o conselleiro de Sanidade, Jesus Vázquez Almuiña, sinalou que o documento é o resultado dun dos acordos asinados no pasado mes de marzo entre as sociedades científicas de atención primaria en Galicia (Semergen, Semg e Agamfec), o Consello Galego de Colexios Médicos e o Sergas.

Almuiña remarcou que o traballo desenvolvido por este grupo de expertos é perfectamente complementario co levado a cabo para a elaboración do Plan de Atención Primaria 2019-2021, e o que se está a liderar dende o Consello Técnico de Atención Primaria.

O conselleiro amosouse convencido que o desenvolvemento do sistema sanitario e da atención primaria en concreto, “so se pode conseguir coa colaboración e participación de todos”.

O Sergas traballa a diario, -proseguíu Almuiña-, para que o sistema sanitario non so manteña o seu alto nivel de servizo ás persoas, senón en garantir a súa mellora, “o que será posible se contamos cunha atención primaria potente e resolutiva”.

Incidiu, así mesmo, no feito de que Galicia apostara pola búsqueda activa de solucións para reformular a atención primaria e “progresivamente imos conseguindo os obxectivos marcados”, pero queremos seguir avanzando e sumando propostas, por iso é importante este documento, “porque non so inflúe na organización primaria, senón, en todas as políticas sociais”.

Tamén sinalou que o acto de hoxe é unha etapa máis, importante sen dúbida, “dun proceso complexo, transparente e participativo”, que xa presenta resultados pero que non se vai deter aí.

Principios e medidas

O documento realizado polo grupo de expertos concibe, para a súa implementación, tres velocidades, curto, medio e longo prazo. Unhas medidas urxentes para realizar os vindeiros 6 meses; unhas liñas a desenvolver a medio prazo, nos vindeiros dous anos; e outras liñas a longo prazo, para levar a cabo nos próximos catro anos.

Segundo se recolle no documento, trátase de reorientar o sistema de saúde cara a unha cuádruple meta: mellorar a saúde poboacional así como a calidade e a experiencia do paciente; e incrementar a eficiencia e a satisfacción dos profesionais.

Os principios guia da estratexia proposta polos 16 expertos son o fortalecemento dos valores do sistema público de saúde como a proximidade e a accesibilidade; a vertebración do sistema de saúde en atención primaria; e a organización dun sistema local integrado de saúde para que o paciente sexa atendido no lugar adecuado en cada momento. Tamén son principios fundamentais do documento fortalecer a equidade e o papel do paciente; promover a autonomía local para decidir, innovar e xestionar recursos humanos a nivel local; permitir novas asignacións de funcións entre profesionais, e, ademais, asegurar a suficiencia económica e a viabilidade normativa.

Entre as medidas urxentes que propón o documento están mellorar as condicións de traballo e acceso dos postos asistenciais; correxir a sobredemanda nalgúns centros de saúde; configurar as funcións dos profesionais sanitarios responsables dos servizos de primaria; ou sentar as bases da realización dos plans locais de saúde. Tamén propón, entre outras medidas urxentes, elaborar un plan de relevo xeracional de profesionais a nivel de cada área sanitaria; estandarizar os procesos asistenciais incluídas as probas complementarias, e potenciar as competencias do persoal de enfermería. Igualmente, o documento propón, entre as medidas urxentes, reforzar a actividade formativa e investigadora en atención primaria e desenvolver un proxecto xeral dirixido á cidadanía.

Entre as medidas a medio prazo están ampliar a carteira de servizos nos centros de saúde; potenciar as prácticas clínicas de valor ou crear un foro de centros de saúde para compartir experiencias.

A longo prazo establece a colaboración e integración entre os servizos de primaria e os servizos sociais de cada territorio.

Concordancia co Plan Galego de Primaria e cos traballos do Consello Técnico

O documento hoxe presentado polos expertos presenta puntos de concordancia co Plan Galego de Atención Primaria 2019-2021, aprobado polo Goberno autonómico o pasado mes de maio e dotado con máis de 102 millóns de euros. Entre eses puntos concordantes están a integración, baixo unha única gobernanza nunha área sanitaria, dos recursos de atención hospitalaria e primaria; ademais da proposta dunha dirección de atención primaria de área.

Tamén concorda o documento dos expertos co Plan de Primaria do Goberno galego en fortalecer o papel integrador e xestor do xefe de servizo e o papel do equipo multidisciplinar, así como en colocar ao paciente como eixo central da atención.

Outros puntos concordantes do documento dos expertos e do Plan do Goberno galego son o reforzo das competencias do persoal de enfermería; a implantación de procedementos de resolución da demanda non programada ou a estandarización dos procesos asistenciais.

Do mesmo xeito, existe unha importante coincidencia cos traballos que se están xa a desenvolver a través das comisións sectorais do Consello Técnico de Atención Primaria, como é a elaboración das carteiras de servizos das distintas categorías, promocionando o traballo multidisciplinar na atención primaria, ou as recomendacións para evitar accións sen valor terapéutico. Na propia creación do Consello Técnico recoñecíase que a atención primaria debería converterse no eixo vertebrador do sistema sanitario.

As sociedades científicas e o Consello Galego de Colexios Médicos propuxeron os nombres dos expertos e o documento hoxe presentado foi aprobado pola totalidade dos membros e establece o marco conceptual no que se debe situar a atención primaria en Galicia.

Integrantes do grupo de expertos

No acto de hoxe estiveron presentes os membros do grupo de expertos encabezados por Rafael Bengoa, que na actualidade é codirector do Institute for Health and Strategy e foi conselleiro de Sanidade do Goberno Vasco; e Jordi Varela, especialista en xestión clínica.

Os restantes expertos do grupo son; Benjamin Abarca, médico de familia na área sanitaria de Lugo, A Mariña e Monforte; Lorenzo Armenteros, tamén médico de familia na mesma área sanitaria; Mercedes Carreras, enfermeira e ex subdirectora de Calidade do Sergas; Ana Clavería; de Medicina Preventiva da área sanitaria de Vigo; Manuel Domínguez-Sardiña; médico de familia da área sanitaria de Vigo; Ángeles Dono, subdirectora de enfermería da área sanitaria de Lugo, A Mariña e Monforte; Sofía López, xefe de servizo da área sanitaria de Lugo, A Mariña e Monforte; Estrella López-Pardo, directora médica da área sanitaria de Pontevedra e o Salnés; Xosé Luis Muiño; médico de familia da área sanitaria de Ourense, Verín e O Barco; Francisco Represas; especialista en enfermería familia e comunitaria da área sanitaria de Vigo; Francisco Rodríguez; enfermeiro da área sanitaria de Santiago e Barbanza; Juan José Sánchez, xefe de servizo da área de Santiago e Barbanza; e Teresa Valls, pediatra xubilada e ex presidenta de AGAPap.

Ao acto tamén asistiron os membros do Comité Técnico da Atención Primaria en Galicia, representantes dos colexios profesionais; das asociacións científicas, así como os equipos directivos das áreas sanitarias do Sergas.