A dermatite atópica, tamén coñecida como eccema atópico, é unha enfermidade inflamatoria crónica da pel cada vez máis común en países desenvoltos que se manifesta, sobre todo, en bebés e nenos, mellorando coa chegada á adolescencia. Con todo, tamén se produce en adultos, xa sexa por persistencia da enfermidade desde a infancia ou por aparición posterior. Afecta por igual aos dous sexos.

Como se manifesta?

Ademais da pel seca (xerosis), a dermatite atópica maniféstase polo prurito (picor) e as lesións de carácter eczematoso, como enrojecimiento, inflamación da pel e descamación.

Nos bebés adoitan aparecer na cara, sobre todo na zona das fazulas, podendo afectarse tamén o pescozo, peito e as zonas de extensión das extremidades. Nestes casos, son máis comúns as lesións húmidas, con exudación ou formación de bochas ou vesículas.

Nos nenos (entre os dous anos e a chegada da puberdade), as lesións diríxense aos pliegues de xeonllos ou cóbados. Nos adultos, a localización é máis variable, afectando comunmente as pálpebras e sendo sobre todo lesións secas e con gretas ou fisuras (eccema crónico).

Por que se produce a dermatite atópica?

Aínda que aínda se descoñece a causa exacta que o provoca, a dermatite atópica si se asocia a factores xenéticos (as persoas con antecedentes familiares de dermatites atópica, conjuntivitis alérxica, asma ou rinitis alérxica son máis propensas a sufrir esta enfermidade), ambientais e inmunológicos.

Ademais hai factores externos que fomentan a súa aparición, como o frío, a sudoración excesiva ou algúns elementos irritantes, como deterxentes, a roupa sintética ou algúns perfumes. Ao contrario, a exposición moderada e controlada á luz do sol pode mellorar os brotes.

Doutra banda, o estado de ánimo dos pacientes tamén parece influír na evolución da enfermidade, despois de que estes adoitan empeorar cando padecen períodos de ansiedade, nerviosismo ou tensión importante ao longo da súa vida.

Como se trata a dermatite atópica?

Non existe un tratamento para o seu cura na actualidade. O tratamento de primeira liña son os corticoides tópicos (cremas) na fase aguda para reducir os síntomas durante un brote, mentres que os inhibidores da calcineurina son fármacos de segunda liña. Ademais, nalgúns casos prescríbense antihistamínicos, tratamentos con raios ultravioletas ou corticoides orais. En casos graves e resistentes, os pacientes teñen que ser tratados con fármacos inmunosupresores clásicos (como a ciclosporina ou outros) ou biolóxicos de recente aparición. Será sempre o dermatólogo o que se encargue de asignar o tratamento que mellor se axuste ao paciente, atendendo tamén a factores como a idade, o seu estado de saúde, a extensión e intensidade das lesións ou a localización das mesmas.

Doutra banda, ademais dos tratamentos prescritos polo servizo de Dermatoloxía, existen algunhas recomendacións xenéricas da Asociación Española de Dermatoloxía e Venereoloxía que os pacientes con dermatites atópica deben seguir:

• Duchas con auga tépeda e de curta duración e evitando o uso de esponxas.
• Uso de xabóns neutros, sen perfumes e con alto contido en aceite.
• Aplicación diaria de crema hidratante, especialmente tras a ducha, coa pel húmida.
• Usar preferentemente roupa de algodón ou fibras naturais e evitar o uso de suavizantes ou deterxentes que poidan irritar a pel.
• Lavarse as mans frecuentemente para evitar infeccións ao rascarse.
• Evitar os cambios bruscos de temperatura.